Tìm hiểu về phẫu thuật tim hở

Phẫu thuật tim hở là một trong những kỹ thuật phức tạp trong điều trị bệnh tim mạch. Trong quá trình mổ, máy tim phổi nhân tạo sẽ thay thế tim và phổi của người bệnh, để đảm bảo máu và oxy đủ nuôi dưỡng cơ thể. Phẫu thuật viên sẽ trực tiếp thao tác trên quả tim đã được cho ngừng đập. Sau khi phẫu thuật xong thì chính, tim sẽ được cho đập lại và rút bỏ dần các thiết bị hỗ trợ.

1. Tổng quan về phẫu thuật tim hở

Phẫu thuật tim hở bao gồm tất cả các phẫu thuật được thực hiện trên cơ tim, van tim, động mạch chủ - động mạch phổi, động mạch vành...mà khi phẫu thuật tim phải ngừng đập, cơ thể được nuôi dưỡng bằng tuần hoàn ngoài cơ thể.

Các loại phẫu thuật bao gồm:

- Sửa van tim hoặc thay van tim do van bị hẹp/hở/nhiễm trùng...

- Bắc cầu nối chủ vành

- Thay động mạch chủ lên trong bệnh cảnh lóc hoặc giãn động mạch chủ

- Ghép tim

- Phẫu thuật sửa tạm thời hoặc toàn bộ trong tim bẩm sinh như: tứ chứng Fallot, vá thông liên thất, vá thông liên nhĩ...

- Một số phẫu thuật khác: như lấy u trong tim hoặc ngoài tim sát các mạch máu lớn, lấy huyết khối ở động mạch phổi...

2. Phẫu thuật tim hở được thực hiện như thế nào ?

- BN được tiến hành gây mê toàn thân và đặt ống nội khí quản, đặt ống thông dạ dày - ống thông tiểu, đặt các đường truyền dịch lớn.

- Phẫu thuật viên sẽ rạch 1 đường dài khoảng 15cm ở giữa ngực trái hoặc rạch các đường nhỏ ở ngực bên phải (nếu mổ ít xâm lấn)

- Phẫu thuật viên sẽ dùng dao phẫu thuật cắt xuyên qua một phần xương ức của BN, để bộc lộ tim và các mạch máu kết nối với tim.

- Khi bộc lộ rõ trái tim, máy tim phổi nhân tạo sẽ được kết nối với tim thông qua các dây dẫn. Như vậy, tim sẽ ngừng đập trong lúc phẫu thuật viên tiến hành sửa chữa hoặc thay thế tùy theo tổn thương của BN.

- Khi phẫu thuật xong thì chính, tim sẽ được cho đập lại, khâu các dây điện cực - đặt các dẫn lưu, rút bỏ dây dẫn của máy tim phổi nhân tạo và đóng lại xương ức

3. Điều gì xảy ra sau phẫu thuật tim hở ?

- Sau khi mổ xong, BN sẽ được chuyển từ phòng mổ về phòng hồi sức tim mạch. Tùy tình trạng bệnh, BN sẽ được bác sĩ ngừng an thần sớm hay muộn.

- Sau khi tỉnh dậy, BN sẽ thấy một cái ống dài cắm trong họng, cảm giác rất khó chịu. Cùng với dó, BN sẽ thấy có 2 - 3 ống thông ở trong ngực, mục đích của nó là để dẫn máu còn đọng lại sau mổ ra ngoài.

- Bện cạnh đó, BN còn có 2 -3 đường truyền lớn gắn ở cổ hoặc ở dưới xương đòn hoặc ở tay và còn 1 ống thông dạ dày - 1 ống thông tiểu.

- Hãy nhớ rằng, BN nên nghe lời hướng dẫn của các nhân viên y tế trong lúc này, chúng tôi biết rằng các dây dẫn đó đang làm BN khó chịu. Khi tình trạng hô hấp của BN tốt, nhân viên y tế sẽ tiến hành rút nội khí quản cho BN.

- Thông thường, BN sẽ mất 1 - 2 ngày nằm ở khu hồi sức đặc biệt, sau đó sẽ được chuyển sang khu khác, có người nhà vào chăm sóc.

4. Nguy cơ khi mổ tim hở là gì ?

Hầu hết các phẫu thuật tim hở là đại phẫu, nên mặc dù phẫu thuật thành công, BN vẫn có thể có một số nguy cơ xảy ra sau mổ

- Chảy máu ngay sau mổ: thường gặp nhất, chính vì vậy người nhà BN cần dự trù máu trước mổ, để trong hoặc sau mổ cần máu truyền là có thể truyền được ngay. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến BN phải mổ lại ngay sau phẫu thuật.

- Tổn thương các cơ quan như: não - thận - gan - phổi và tim do tuần hoàn ngoài cơ thể

- Nhiễm trùng vết mổ hoặc nhiễm trùng van tim.

- Suy tim nặng ngay sau mổ: do tim phải ngừng đập trong quá trình phẫu thuật, nên nhiều trường hợp tim đập "lờ đờ" ngay sau mổ do trước đó tim đã quá suy. Nhiều trường hợp, BN cần phải sử dụng thiết bị tuần hoàn cơ học như bóng đối xung động mạch chủ hoặc ECMO để cải thiện tình trạng suy tim và duy trì sự sống.

- Thở máy và nằm hồi sức kéo dài, đặc biệt các BN có bệnh lý nền nặng, suy tim nặng trước phẫu thuật hoặc lớn tuổi.

5. Thời gian hồi phục

Thông thường, sau 1 ngày là BN được chuyển từ khu chăm sóc đặc biệt sang khu chăm sóc thường, có sự hỗ trợ của người nhà. Thời gian nằm ở khoa hồi sức trung bình khoảng 5 - 7 ngày.

BN nên cố gắng tập hô hấp, vận động sớm và tích cực ăn uống - nâng cao thể trạng, sẽ giúp rút ngắn thời gian nằm hồi sức và phục hồi sức khỏe tốt hơn.